Cây xạ đen là thảo dược không mấy xa lạ đối với người dân Việt bởi vì hiệu quả phòng, chữa bệnh vừa hiệu quả lại vừa lành tính. Nếu bạn quan tâm đến loài thảo dược này nhưng chưa biết cách nhận biết cây xạ đen thì đừng lo lắng. Vì bài viết dưới đây Tài Chính Xuyên Việt sẽ cùng bạn cập nhật các thông tin hữu ích liên quan đến cây xạ đen. 

Tổng quan thông tin về cây xạ đen

Cây xạ đen là tên gọi theo cách gọi của người dân tộc Mường ở tỉnh Hòa Bình. Trong đó loại xạ đen được nghiên cứu có tác dụng điều trị bệnh là xạ đen châu Âu. Tên khoa học của cây là Celastrus hindsii thuộc họ Celastraceae (Dây gối). Bên cạnh đó thì cây xạ đen Hòa Bình thuộc họ Boraginaceae (Vòi voi). Tên khoa học của cây xạ đen Hòa Bình là Ehretia asperula Zoll.et Mort.

Xưa nay các bài thuốc dân gian điều trị đau bụng, đau bụng kinh, bệnh gan, vàng da do gan của người dân vùng cao tỉnh Hòa Bình là do truyền miệng. Thực tế các nghiên cứu về tác dụng ức chế khối u của cây xạ đen là nói đến loài xạ đen Châu Âu - Celastrus hindsii.

Cây mọc ở vùng núi với độ cao từ 1000 - 1500m so với mực nước biển. Cây xạ đen phân bố nhiều ở các nước như: Trung Quốc, Việt Nam, Myanmar. Ở Việt Nam, cây xạ đen châu Âu (Celastrus hindsii) phân bố rải rác ở các tỉnh như: Hà Nam, Ninh Bình, Quảng Ninh, vườn quốc gia Cúc Phương, Thừa Thiên-Huế, Tây Nguyên,...

Cây xạ đen tên khoa học là Celastrus hindsii thuộc họ Celastraceae (Dây gối)

>> Xem thêm bài viết:

• Cách nhận biết hoa ưu đàm
• Cách nhận biết lan giả hạc

Mách bạn cách nhận biết cây xạ đen chính xác

Cách nhận biết cây xạ đen thực ra không khó, bạn chỉ cần dùng mắt thường nhìn là đã dễ dàng tìm thấy loài cây này rồi. Tuy nhiên để tránh nhầm sang cây xạ đỏ, xạ trắng và xạ vàng, bạn hãy ghi nhớ những đặc điểm dưới đây của xạ đen nhé. Cụ thể:

• Dây leo thân gỗ có chiều dài từ 3 - 10m, mọc thành búi, cây có cành tròn. Lúc còn non cây có màu xám nhạt, sau đó chuyển sang màu nâu, về sau sẽ có màu xanh.
• Lá mọc so le có phiến lá hình bầu dục, dài khoảng 7 - 12cm. Lá cây dai, có 7 đôi gân, mép lá có răng cưa hình tháp.
• Chùm hoa mọc ở ngọn hay nách lá, dài khoảng 5 - 10cm. Hoa có 5 cánh hoa màu trắng. Cây có hoa cái thì có bầu 3 ô.
• Quả cây có hình trứng, dài 1cm, khi quả chín có màu vàng, tách ra thành 3 mảnh. Bên trong quả có hạt màu đỏ hồng, có áo hạt phía ngoài.
• Mùa hoa vào khoảng tháng 3 đến tháng 5, mùa quả sẽ trong khoảng tháng 8 đến tháng 12.

Cách nhận biết cây xạ đen đơn giản nhất đó là dựa vào đặc điểm bên ngoài

Công dụng tuyệt vời của xạ đen đối với sức khỏe

Các loại cây xạ đen ở trên đều được trồng ở vùng núi phía bắc. Thế nhưng loại xạ đen được nghiên cứu có tác dụng ức chế khối u là loại xạ đen châu Âu. Phân biệt được các loại cây xạ đen sẽ giúp chúng ta chọn đúng loại dược liệu có hiệu quả điều trị bệnh.

Thành phần của cây xạ đen bao gồm: Polyphenol, sesquiterpen, triterpen, acid amin, flavonoid,... Nhờ đó cây xạ đen có nhiều công dụng khác nhau đã được nghiên cứu như sau:

Ức chế khối u

Nhờ các hợp chất có hoạt tính là polyphenol, flavonoid, quinone nên cây xạ đen có tác dụng ức chế tế bào ung thư phát triển, từ đó ngăn chặn khối u phát triển và di căn.

Chống oxy hóa, kháng khuẩn 

Các hoạt chất như flavonoid, saponin, quinone,... của cây có khả năng chống lại các gốc tự do, từ đó bảo vệ được tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do. Hoạt chất saponin, triterpenoid có trong xạ đen cho phép kháng khuẩn, bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh viêm nhiễm.

Công dụng tuyệt vời của xạ đen là chống oxy hóa, kháng khuẩn 

Đau bụng, vàng da 

Các bài thuốc từ các loại cây xạ đen khác cùng họ với xạ đen chưa được nghiên cứu rõ ràng. Tuy nhiên theo các kinh nghiệm sử dụng của người dân tộc Mường thì cây xạ đen khác vẫn dùng để điều trị các bệnh như đau bụng, vàng da do gan,...

Một số lưu ý khi sử dụng cây xạ đen

Để sử dụng loại thảo dược này an toàn, tốt nhất trong quá trình dùng bạn hãy lưu ý đến những yếu tố sau đây:

• Không dùng quá liều lượng cho phép bởi vì dễ dẫn đến hạ huyết áp, gây hoa mắt, chóng mặt.
• Không để thuốc qua đêm hoặc trữ trong tủ lạnh rồi sử dụng vì dễ gây đau bụng, đầy bụng và đi ngoài.
• Tác dụng phụ của cây xạ đen khi dùng là gây ngủ gật. 
• Người bị suy thận hoặc người mắc các bệnh thận không nên sử dụng.
• Không được phối hợp cây xạ đen với các loại dược liệu khác, dễ gây ra tương tác thuốc nguy hiểm. 
• Phụ nữ đang mang thai, phụ nữ đang cho con cho bú, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi nếu muốn dùng xạ đen cần hỏi trước ý kiến của bác sĩ.

Nên lưu ý nhiều vấn đề để quá trình sử dụng cây xạ đen được hiệu quả, an toàn

Qua bài viết này của chúng tôi, bạn đọc đã biết cách nhận biết cây xạ đen dựa vào đặc điểm hình thái bên ngoài. Những thông tin này không những giúp bạn mua được chính xác cây xạ đen mà còn đảm bảo cơ thể nhận được các tác dụng tốt với sức khỏe.