Trong quá trình 65 năm hình thành và phát triển (1/5/1959-1/5-2024), những phi công của Đoàn bay 919 luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được Nhà nước giao phó, hiện thực hóa khát khao chinh phục bầu trời, vươn tầm thế giới đồng thời là lực lượng dự bị tin cậy trong những tình huống quốc phòng, an ninh của Tổ quốc.

Không chỉ thực hiện nhiệm vụ vận tải quân sự kết hợp phục vụ dân dụng, Trung đoàn Không quân vận tải 919 còn trực tiếp tham gia chiến đấu. Những chiến công của Trung đoàn đã ghi dấu ấn đậm nét trong lịch sử của bộ đội không quân và của ngành hàng không Việt Nam.

Lịch sử hình thành đoàn bay 919

Được thành lập vào ngày 1/5/1959 tại sân bay Gia Lâm, Trung đoàn Không quân vận tải 919 là đơn vị bay vận tải quân sự - hàng không dân dụng đầu tiên của Việt Nam. Đây cũng là đơn vị tiền thân của Đoàn bay 919. Thời điểm này, Đoàn bay chỉ sở hữu vốn liếng là 10 chiếc máy bay IL-14, Li-2; AN-2; Mi-4, Aero-45 cùng 30 phi công được đào tạo ngắn hạn nhầm đáp ứng nhu cầu cấp bách là phục vụ chiến đấu và vận tải hàng không dân dụng.

Trong năm đầu tiên, với những máy bay thế hệ cũ được trang bị thô sơ cùng những phi công tuổi đời còn non trẻ, Đoàn bay 919 đã thực hiện thành công nhiều nhiệm vụ bay rất phức tạp, như bay phục vụ Ủy ban Quốc tế đi lại trên miền Bắc, chở hàng hoá trên các tuyến bay trong nước và đảm nhiệm bay chuyên cơ đưa Bác Hồ đi dự lễ thành lập Khu tự trị Tây Bắc...

Giai đoạn 1965-1968, không quân Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại đánh phá miền Bắc, Trung đoàn 919 dừng nhiệm vụ bay chở khách, chuyển sang thực hiện nhiệm vụ chuẩn bị chiến đấu, bay chuyên cơ, chở vũ khí đạn dược, lương thực, thuốc men phục vụ cho các chiến trường và tiếp tế vùng khó khăn.

Đặc biệt, sự kiện ngày 15/2/1964 đã đánh dấu trận thắng lợi trên không đầu tiên của Đoàn bay 919. Phi công Nguyễn Văn Ba, một trong hai phi công điều khiển máy bay T-28 xuất kích từ sân bay Gia Lâm, đã tiếp cận và tiêu diệt gọn máy bay C-123 chở biệt kích Mỹ.

Suốt quá trình phục vụ chiến dịch lịch sử Hồ Chí Minh, Đoàn bay 919 đã thực hiện 163 chuyến bay, cơ động 4.250 cán bộ, chiến sĩ, vận chuyển 120,7 tấn vũ khí, phương tiện kỹ thuật, trong đó có đạn pháo cho xe tăng, bản đồ thành phố Sài Gòn, cờ, biểu ngữ, truyền đơn… đáp ứng cho yêu cầu cấp bách của chiến dịch.

Lực lượng phi công của Trung đoàn thường xuyên được bổ sung cho lực lượng phi công tiêm kích để trực tiếp chiến đấu chống cuộc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ. Hàng nghìn chuyến bay của lực lượng Không quân vận tải – hàng không dân dụng đã vận chuyển cán bộ, chiến sĩ, vũ khí, phương tiện kỹ thuật, thuốc men, chi viện cho nhu cầu cấp bách của chiến trường.

Các cán bộ chiến sĩ của Trung đoàn đã mang hết sức lực và phương tiện của mình phục vụ nhân dân; chở lương thực, thuốc men, đắp đê, hàn khẩu; mang sự quan tâm của Đảng, Chính phủ tới nơi đồng bào bị nạn bão lụt, thiên tai. Nhiều gương mặt phi công, kỹ sư quả cảm của Trung đoàn 919 được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đó là liệt sĩ Phan Như Cẩn-phi công chiến đấu AN-2, phi công Nguyễn Văn Ba, kỹ sư Nguyễn Tường Long-chuyên trách cải tiến, trang bị vũ khí cho máy bay.

Sau ngày toàn thắng, các chuyến bay của Trung đoàn 919 đã đưa lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào thành phố Sài Gòn (nay là TP Hồ Chí Minh) dự lễ mừng chiến thắng và thống nhất đất nước.

Trong 65 năm phát triển, những phi công của Đoàn bay 919 luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, giữ vững truyền thống hào hùng, hiện thực hóa khát khao chinh phục bầu trời, vươn tầm thế giới; đồng thời là lực lượng dự bị tin cậy trong những tình huống quốc phòng, an ninh của Tổ quốc.

Những người lính trở thành phi công dân dụng đầu tiên

Đoàn bay 919 - 65 năm sải cánh vươn cao

Năm 1993, Đoàn bay 919 chính thức trở thành đơn vị trực thuộc Hãng hàng không quốc gia Việt Nam. Đoàn bay vừa là đôi cánh chủ lực kết nối con người Việt Nam với thế giới, vừa là lực lượng dự bị quan trọng phục vụ an ninh, quốc phòng của đất nước.

Sinh ra từ Quân đội, trưởng thành trong kháng chiến, trải qua 30 năm do Quân đội trực tiếp quản lý, Trung đoàn Không quân vận tải 919 đã được đào luyện, thử thách trong môi trường kỷ luật, nền nếp, tác phong Quân đội, hình thành những phẩm chất cần thiết đối với đội ngũ lái máy bay, lao động kỹ thuật đặc biệt, đòi hỏi tính kỷ luật cao, chu đáo, chặt chẽ trong từng chi tiết. Những phẩm chất của Bộ đội Cụ Hồ vẫn được các cán bộ, phi công, nhân viên Đoàn bay 919 ngày nay trân trọng, gìn giữ, để từ đó luôn phát huy tinh thần không ngại khó khăn, gian khổ, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Tổ quốc giao.

“Chúng tôi cảm thấy rất vinh dự trong cuộc đời vì giai đoạn đầu tiên được mặc bộ quân phục của Không quân Nhân dân Việt Nam. Giai đoạn 2 khi chuyển sang hàng không dân dụng, phi công quân sự chuyển ngành lại mặc bộ sắc phục mang màu cờ sắc áo của hàng không Việt Nam. Chúng tôi cảm thấy hạnh phúc khi được phục vụ cho hàng không non trẻ nhưng cũng là bộ mặt của đất nước.”- ông Vận tự hào nói.

Nguyên phi công Phó Đoàn trưởng Đoàn bay 919 cho rằng trong quá trình lịch sử phát triển và hình thành, Vietnam Airlines đã mạnh dạn chuyển đổi sang công nghệ mới khi tiếp cận những máy bay hiện đại, đây là quyết tâm cao, quyết sách đúng để đi đúng hướng hoạt động kinh tế và hội nhập.

Thiếu tướng Bùi Tố Việt, Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không-Không quân, cho biết Trung đoàn Không quân 919 năm xưa nay là Đoàn bay 919, nòng cốt của hàng không dân dụng Việt Nam. Đoàn bay 919 là lực lượng dự bị hùng hậu, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, lực lượng dự bị được Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao. Cùng với đó, Đoàn bay 919 là bộ phận không thể tách rời, không thể thiếu trong hội nhập, đối ngoại quốc tế, cầu nối quảng bá văn hóa, đất nước con người Việt Nam ra thế giới.

“Về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, Đoàn bay 919 là lực lượng dự bị hùng hậu, sẵn sàng nhận và hoàn thành các nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh, lực lượng dự bị được Đảng, Nhà nước, Chính phủ giao” - Phó Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân khẳng định.

Ông Tô Ngọc Giang, Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines, Đoàn trưởng Đoàn bay 919 cho biết: “Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, Đoàn bay 919 luôn là đôi cánh tiên phong thực hiện các nhiệm vụ bay quân sự, dân dụng một cách an toàn và hiệu quả. Sau khi trở thành đơn vị thuộc Vietnam Airlines, Đoàn bay 919 tiếp tục khẳng định vai trò chủ lực, luôn đi đầu khai thác các dòng máy bay hiện đại nhất của Airbus, Boeing theo từng thời kỳ như Boeing 777, Airbus A330 và hiện tại là Boeing 787, Airbus A350.”

“Vietnam Airlines là hãng đầu tiên tại châu Á-Thái Bình Dương đồng thời khai thác 2 loại máy bay hiện đại Boeing 787-9, Airbus A350, cũng như là hãng đầu tiên ở Việt Nam khai thác máy bay Boeing 787-10. Đoàn bay 919 luôn chủ động trong việc tiết kiệm chi phí bằng các sáng kiến tiết kiệm nhiên liệu trên từng chặng bay, đóng góp quan trọng vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ, an toàn bay tuyệt đối và phát triển bền vững của Vietnam Airlines.” - ông Tô Ngọc Giang cho biết.

Ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch HĐQT Vietnam Airlines đánh giá cao đóng góp to lớn của Đoàn bay 919 với Hãng hàng không quốc gia Việt Nam nói riêng và ngành hàng không nói chung: “Kể từ khi chính thức thành lập vào năm 1993, Hãng hàng không quốc gia đã thực hiện hơn 1,7 triệu chuyến bay, vận chuyển hơn 320 triệu lượt khách và 4,7 triệu tấn hàng hóa. Đoàn bay 919 chính là đơn vị nòng cốt của Vietnam Airlines trực tiếp thực hiện thành công những chuyến bay mang theo niềm tự hào của đất nước,con người Việt Nam sải cánh trên bầu trời thế giới.

“Trong bối cảnh ngành hàng không Việt Nam đang hồi phục sau đại dịch, Đoàn bay 919 đã phát huy truyền thống anh hùng, phẩm chất kiên cường của Quân đội Nhân dân Việt Nam, không ngừng nâng cao năng lực đội ngũ phi công, ứng dụng công nghệ hiện đại, khai thác an toàn, hiệu quả. Từ đó giúp hãng nhanh chóng nắm bắt các cơ hội phát triển và bứt phá, góp phần quan trọng để Vietnam Airlines nói riêng, ngành hàng không Việt Nam nói chung vươn tầm hoạt động, đạt được những thành tựu mới và đóng góp cho tăng trưởng kinh tế, xã hội của cả nước.” - ông Đặng Ngọc Hòa nhấn mạnh.

Hiện nay, bên cạnh hợp tác với các trường bay quốc tế ở Úc, New Zealand, Mỹ, châu Âu… Đoàn bay 919 đã chủ động trong chuỗi huấn luyện đào tạo phi công cơ bản với chi phí và thời gian hợp lý hơn. Thông qua chương trình hợp tác đầu tư buồng lái mô phỏng cho loại máy bay Airbus A321, Airbus A350 và Boeing 787, các phi công được đào tạo chuyên nghiệp và bài bản ngày ở trong nước. Đến nay, Vietnam Airlines đã tự chủ được tất cả các loại hình huấn luyện đào tạo cho lực lượng hơn 1.000 phi công từ lái phụ thành lái chính, cơ trưởng cho đến giáo viên cho các loại máy bay ATR72; Airbus A321, Airbus A350, Boeing 787.

Không chỉ thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, Đoàn bay đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị, an ninh, ngoại giao và bảo vệ công dân được Đảng, Nhà nước, Nhân dân giao phó. Các phi công của Đoàn bay tiên phong tham gia nhiều chiến dịch lớn của Chính phủ như vận chuyển hơn 15.000 y bác sĩ, chiến sĩ, cán bộ hậu cần đi làm nhiệm vụ trong đại dịch Covid-19 năm 2020-2021; lập cầu hàng không sơ tán người lao động ở Libya năm 2011 và 2014; hỗ trợ người Việt về nước trong thời điểm Nhật Bản bị động đất, sóng thần năm 2011; đưa hành khách thoát khỏi châu Âu do núi lửa phun trào năm 2010; vận chuyển công dân Việt Nam trở về từ Malaysia, Trung Đông các năm 2005-2007...

Với đóng góp lớn về kinh tế - xã hội, Đoàn bay 919 đã được Đảng và Nhà nước phong tặng nhiều huân chương, danh hiệu cao quý như danh hiệu Huân chương Độc lập hạng Nhì, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, Huân chương Hồ Chí Minh,…

Tài Chính Xuyên Việt trích dẫn từ Kinh Tế Đô Thị