Hầu đồng tại Việt Nam là một nghi thức tín ngưỡng khá quen thuộc trong dân gian. Tuy nhiên rất nhiều người vẫn chưa rõ hầu đồng là gì? Đồng thời cũng chưa nắm được cách nhận biết các giá hầu đồng trong quá trình nghi thức diễn ra. Vì thế bài viết hôm nay Tài Chính Xuyên Việt sẽ cung cấp cho bạn các thông tin liên quan đến hầu đồng để bạn có cái nhìn chính xác nhất. 

Hầu đồng là gì?

Hầu đồng, hay còn gọi là hầu bóng, đồng bóng là một nghi thức trong hoạt động tín ngưỡng dân gian và tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu dòng Shaman giáo của nhiều dân tộc, trong đó có Việt Nam.

Theo Ban tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là một hoạt động tín ngưỡng có tính linh thiêng rất cao. Theo quan niệm và thực tế, bản chất của việc hầu đồng là các vị thánh thần nhập vào người hầu đồng để phán truyền, chữa bệnh, ban phúc lộc... Lúc này, các ông/bà đồng là hiện thân của vị thần đã nhập vào họ.

Cũng theo Ban Tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là nghi lễ trong tín ngưỡng Thờ Mẫu Tứ phủ (Thiên, Địa, Thoải và phủ Thượng Ngàn hay còn gọi là Nhạc Phủ). Đặc biệt, nghi lễ này thường mang đặc điểm cũng như các sắc thái khác nhau và được thể hiện trong việc thờ các vị thánh trong đền.

Hầu đồng là nghi thức tín ngưỡng thể hiện vị thánh thần nhập vào người để phán truyền, chữa bệnh, ban phúc lộc.

>> Xem thêm bài viết:

• Cách nhận biết cây xạ đen
• Cách nhận biết hoa ưu đàm

Cách nhận biết các giá hầu đồng

Hầu đồng là một nét đẹp văn hoá trong tâm linh tín ngưỡng của người Việt. Nhưng có đến 36 giá hầu làm thế nào để nhận biết các thanh đồng đang hầu ai vị… Dưới đây là cách nhận biết các giá hầu đồng rất chính xác mà chúng tôi muốn chia sẻ cho bạn: 

1. Tam Tòa Thánh Mẫu

Nếu không kể đến Ngọc Hoàng thì ba vị Thánh Mẫu là ba vị Thánh tối cao nhất của đạo Mẫu. Khi hầu đồng người ta phải thỉnh ba vị Thánh Mẫu trước tiên rồi mới đến các vị khác, tuy nhiên khi thỉnh Mẫu người hầu đồng không được mở khăn phủ diện mà chỉ đảo bóng rồi xa giá, đó là quy định không ai được làm trái, và sau giá Mẫu, từ hàng Trần Triều trở đi mới được mở khăn hầu đồng. 

Theo tín ngưỡng cổ thì ba giá Mẫu hóa thân vào ba giá Chầu Bà từ Chầu Đệ Nhất đến Chầu Đệ Tam, nên coi như Ba giá Chầu Bà là hóa thân của Ba giá Mẫu. Ba giá Mẫu trong Tứ Phủ gồm:

Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên

Cửu Trùng Thanh Vân Công Chúa hay chính là Công Chúa Liễu Hạnh. Đền thờ Mẫu Liễu có ở khắp mọi nơi nhưng quần thể di tích lớn nhất là Phủ Dày, Vụ Bản, Nam Định (Mở hội ngày 3/3 âm lịch), tương truyền là nơi Mẫu hạ trần với các đền phủ như Phủ Chính, Phủ Công Đồng, Phủ Bóng, ngoài ra còn có Đền Sòng ở Thanh Hóa, Phủ Tây Hồ ở Hà Nội.

Giá hầu đồng Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên

Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn

Đông Cuông Công Chúa. Tương truyền là vị Thánh Mẫu cai quản Thượng Ngàn (rừng núi). Đền thờ chính Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn là Đền Đông Cuông, Tuần Quán thuộc tỉnh Yên Bái

Mẫu Đệ Tam Thoải Cung

Xích Lân Long Nữ. Tương truyền là vị Thánh Mẫu, con Vua Bát Hải Động Đình, cai quản các sông suối, biển, các mạch nước trên đất Nam Việt. Người ta thường lập đền thờ bà ở các cửa sông, cửa biển để cầu cho biển lặng sóng yên.

Giá hầu đồng Mẫu Đệ Tam Thoải Cung

2. Chư Vị Trần Triều

Dân gian ta có câu "Tháng tám hội Cha, tháng ba hội Mẹ". Mẹ ở đây là Mẫu Liễu Hạnh, còn Cha là Đức Thánh Trần Hưng Đạo, cùng với một số giá gọi là hàng Trần Triều.

Tuy nhiên theo tín ngưỡng dân gian thì bên Đạo Mẫu (Tam Tòa Thánh Mẫu) và bên Trần Triều rất kỵ nhau, vì thế phải là người đồng nào có căn mạng thì khi hầu đồng mới thỉnh và hầu về các giá Trần Triều sau giá Mẫu, còn không thì thông thường người ta không thỉnh về hàng Trần Triều. Chư vị Trần Triều gồm:

Đức Thánh Ông Trần Triều

Hưng Đạo Đại Vương, được tín ngưỡng dân gian tôn làm Đức Thánh Trần, giúp dân sát quỷ trừ ma, trừ dịch bệnh, thế nên ở đâu có giặc dã dịch bệnh thì đều cầu đảo Ngài tất được linh ứng. Khi hầu đồng về giá này, thanh đồng (người hầu đồng) mặc áo bào đỏ thêu rồng, tay cầm thanh đao, ngoài ra theo một tục cổ, khi hầu về giá Đức Thánh Trần Triều, người hầu đồng còn cầm dải lụa đỏ rồi mô phỏng động tác thắt cổ. Đền thờ Ngài cũng có ở rất nhiều nơi nhưng lớn nhất vẫn là đền Kiếp Bạc, Chí Linh, Hải Dương với hội mở ngày 20/8 âm lịch.

Giá hầu đồng Đức Thánh Ông Trần Triều 

Đệ Nhất Vương Cô

Cô là con gái lớn của Hưng Đạo Đại Vương. Khi về đồng hay mặc áo đỏ thêu rồng, đội khăn đóng, mấn khăn đỏ phủ lên, tuy nhiên có ít người hầu giá này mà chỉ hay hầu về Đức Thánh Trần và Đệ Nhị Vương Cô.

Đệ Nhị Vương Cô

Cô là con gái thứ của Hưng Đạo Đại Vương. Khi về đồng hay mặc áo xanh thêu rồng, đội khăn đóng, mấn khăn xanh phủ lên, có kiếm cờ giắt sau lưng, hai tay cũng cầm kiếm và cờ, theo quan niệm, cô cũng là người có phép sát quỷ trừ tà, người hầu về giá này thường đốt một bó hương rồi cho vào miệng ngậm tắt lửa gọi.

Giá hầu đồng Đệ Nhị Vương Cô

Bài viết trên đây chúng tôi đã cùng bạn tìm hiểu về khái niệm hầu đồng cũng như cách nhận biết các giá hầu đồng. Mong rằng sau khi xem bạn đã bỏ túi được kha khá thông tin về nghi thức tín ngưỡng này.